Gümrükleme Bilgileri / İhracatta Kullanılan Uluslararası Dökümanlar

17.10.2000 -- Ticari faturalar, proforma fatura, orjinal fatura, navlun faturası, ordino, sevk belgesi, manifesto, çeki listesi, koli listesi, hamule senedi, helal belgesi, radyasyon belgesi, ATR dolaşım belgesi vs

TİCARİ FATURALAR

Fatura, satılan bir malın cinsi, ismi, miktarı, birim satış fiyatı, teslim şekli ve toplam bedeli gibi bilgilerin beyan edildiği, satıcı tarafından alıcıya gönderilen bir hesap belgesidir. Genellikle bir İngilizce ve bir Türkçe olmak üzere iki nüsha olarak düzenlenen Ticari Faturaların nüsha adedi taraflar arasındaki anlaşmaya göre değişebilmektedir.
Ticari Faturalarda Bulunması Gerekli Bilgiler

- Tanzim tarihi,
- Alıcı ve satıcının adı ve adresi,
- Sipariş veya anlaşma sayısı,
- Malın tanımı, miktarı,
- Malın birim ve toplam fiyatı,
- Malın ağırlığı ambalaj numaraları,
- Teslim ve ödeme şartları,
- Yükleme ile ilgili detaylar,
- Malın menşei

Ticari faturalar, üzerinde maliye kaşesi veya noter tasdiki ile ihracatçı tarafından düzenlenir. Bu şekilde düzenlenen fatura ithalatçı ülkenin isteğine bağlı olarak, Ticaret Odası'nca onaylanır.
Fatura tasdiki alıcı ülke mevzuatına göre değişmekte olup, halen Orta Doğu ülkelerine yönelik ihracatta ilgili ülke temsilciliğince faturanın tasdiki istenebilmektedir.

PROFORMA FATURA

Anlaşma safhasında ihracatçı tarafından malın birim fiyatının, özelliklerinin ve satış şartlarının yer aldığı, bilgi verme amacını güden bir teklifname niteliğindeki faturadır.

ORJİNAL FATURA

NAVLUN FATURASI

Navlun, CF veya CIF satışta, satıcı tarafından ödenmektedir. Mal ile ilgili satış faturasında, navlun tutarı mal bedeline dahil olarak veya ayrı olarak gösterilebilmektedir. Bu faturaya Navlun Faturası denmektedir.

Akreditif, mal bedeli ile birlikte navlun bedelini de içeriyorsa, konşimento ve diğer sevk belgesi üzerinde "Navlunu ödenmiştir" kaydının bulunması gerekmektedir.

EŞYANIN ORDİNOSU

Konşimentolarda yazılı malların kısım kısım veya tamamen çekilebilmesi için hazırlanan emir ve talimattır.

SEVK BELGESİ: KONŞİMENTO (Bill of Lading)

Yükün, taşıma amacıyla gemi tarafından teslim alındığını gösteren bir belgedir. Bu nedenle Konşimentoya "Teslim Alma Belgesi" de denir. Bu belge ile yük üzerinde taşıma hizmetlerinden doğan edim ve sorumluluklar taşıyana geçer.

MANİFESTO

Eşyaların gümrüğe geldiğini gösteren belgedir. Manifestolar nakliyeciler tarafından eşya konişmentosuna göre doldurularak gümrüğe verilmektedir.

ÇEKİ LİSTESİ

Malın, fatura ve konişmentoda yazılı miktarlarının detaylı bir şekilde belirtilmesini teminen düzenlenen bir belgedir.

KOLİ LİSTESİ

İhraç edilecek malların miktarları, fiyatları ve konteynerlerin ihtiva ettiği ambalajların adetlerini belirten listedir.

HAMULE SENEDİ

Konşimento, karayolları taşımacılığında "Hamule Senedi" olarak ifade edilmektedir. Hukuki bir belge niteliğini taşıyan bu akit alıcı tarafından tasdik edildikten sonra satıcıya ibraz edilmektedir.

HELAL BELGESİ

İslam ülkelerinin et ithalatında talep ettikleri, hayvan kesimlerin islami kurallara uygun olduğunu ispatlayan belgedir. Helal Belgesi, İslami müftülüklerce düzenlenmektedir.

RADYASYON BELGESİ

Radyasyon belgesi, tarım ürünlerinin kabul edilebilir orandan fazla radyasyon içermediğini veya radyasyonsuz olduğunu kanıtlayan belgedir. İthalatçı belirli bir ağırlıktaki tarım ürününde belirli bir radyasyon derecesinden fazlasını kabul etmeyeceğini ihracatçıya bildirerek, Radyasyon Belgesi talep edebilir. Radyasyon Belgesi'ni düzenlemekle yetkili kuruluş Atom Enerjisi Komisyonu'dur.

ATR DOLAŞIM BELGESİ

AB ülkelerine yapılan ihracatta düzenlenen belgedir. İhracatçı ülkenin gümrük idaresi tarafından düzenlenmektedir ve ithalatçıya gümrük indiriminden yararlanma hakkını vermektedir.

Bu belgeler ihracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilmektedir.

A.T.A KARNELERİ

Geçici olarak kabul edilen eşya için milli gümrük belgesi yerine kullanılmak üzere düzenlenen bir gümrük belgesidir.

A.T.A. karnelerinin temini için, üzerinde eşyanın adı, miktarı ve değeri, eşyanın ne amaçla ve hangi ülkelere götürüleceği ve karne hamilinin adı bulunan bir dilekçe ile birlikte ilgili Ticaret Odasına başvurulması gerekmektedir. Dilekçe yanında yetki belgesi, imza sirküleri fotokopisi, taahhütname, karne ücreti, eşyanın değerinin %150'si oranında nakdi teminat veya banka teminat mektubu ve mal listesinin de verilmesi gerekmektedir. Mal listeleri, malın gideceği ülke için altı, müteakip ülkeler için ikişer nüsha olarak düzenlenmektedir. Karayolu ile yapılacak taşımacılıkta transit geçilecek her ülke için ayrıca ikişer nüsha mal listesinin de verilmesi gerekmektedir.
Geçerlilik süresi bir yıl olan A.T.A. karnelerinin her ülkeye girişte ve çıkışta ilgili gümrük mercilerine onaylatılması gerekmektedir. İbraz işlemlerinin tamamlanmamış olması halinde, teminatın iadesi mümkün olmamaktadır.

KONSOLOSLUK FATURASI

Bu belge, yabancı bir ülkeye sevkedilen malların menşeinin belirlenmesi için malın gönderileceği ülke konsolosluğu tarafından onaylanmaktadır.

DİĞER BELGELER

Yukarıda belirtilen belgelerden başka ülke mevzuatına, malın özelliğine ve satış sözleşmesine göre başka belgeler de zorunlu olabilmektedir. Bunlar;

MENŞE ŞEHADETNAMESİ

İhracatçının bağlı bulunduğu Ticaret Odası tarafından tasdik edilen ve ihraç konusu malın menşeini, yani imal edildiği veya üretildiği ülkeyi gösteren belgedir.

Genelleştirilmiş Preferanslar Sisteminin sağladığı tavizli gümrük oranlarından yararlanılması için preferans tanıyan ülkelere yapılacak ihracatta özel bir menşe şehadetnamesi ( Form-A) düzenlenmesi gerekmektedir.

EUR.I. BELGESİ

Türkiye ile EFTA Ülkeleri (İsviçre, Norveç, İzlanda, Lehtenştayn) ve Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması imzalamış olan diğer ülkeler ile ticarette aranan belgedir.

Ayrıca, Türkiye'nin Avrupa Birliği ile demir çelik ürünlerinde (AKÇT ürünleri) parafe ettiği Serbest Ticaret Anlaşması kapsamı ürünlerin ihracatında EUR-1 Belgesinin düzenlenmesi gerekmektedir.
Bu belge, TOBB- Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'ne bağlı ihracatçının üyesi olduğu Oda'larca tasdiklenmektedir.

Bu belgenin temininde başvuru ve onay mercii ihracatçının bağlı bulunduğu Oda'dır. Önce EUR.I. formu temin edilerek doldurulur ve buna dilekçe, gerçek fatura (Maliye Bakanlığı'ndan onaylı kontrol makbuzu veya noter tasdikli ticari fatura) ve talepname eklenerek Oda'ya müracaat edilir.

SAĞLIK SERTİFİKASI

İhraç konusu malın sağlık koşullarına uygun olup olmadığını gösteren belge niteliğindedir. Tarım, Orman ve Köyişleri Bakanlığı ya da Üniversitelerin ilgili bölümlerinden alınmaktadır.

ANALİZ RAPORU

Tahlili gerektiren, özellikle gıda ve kimyasal maddelerde gerekli bir rapordur. Genelde üniversitelerin ilgili bölümlerince hazırlanmaktadır.

KOLİ MÜFREDAT LİSTESİ

Koliye ait faturaya sığmayacak kadar kapsamlı bilgiler bu listeye dökülmektedir. Gümrüklerce ve hasar halinde sigorta şirketlerince talep edilmektedir.

MESLEK KURULUŞLARINCA TASDİK EDİLEN BELGELER

(İHRACATÇI BİRLİKLERİ, TİCARET ve SANAYİ ODALARI, TİCARET ODALARI, SANAYİ ODALARI, DENİZ TİCARET ODALARI)

A) ATR BELGESİ
B) MENŞE ŞEHADETNAMESİ
C) GSP'YE GÖRE MENŞE ŞEHADETNAMESİ (Form A)
D) EUR-I BELGESİ